Bier, wijn en een rijkgevulde tafel vol heerlijk eten – België wordt vaak gezien als het land van de Bourgondiër. Maar die reputatie staat onder druk. De Belg kiest steeds vaker bewust voor duurzaamheid, gezondheid en kleinere, evenwichtige maaltijden. Volgens Siska De Lombaerde, Country Director van Takeaway.com Belux, en trendwatcher Bert Van Thilborgh gaat het hier niet om een tijdelijke hype, maar om een blijvende verschuiving in onze consumptiepatronen. Voor de voedingssector betekent dit zowel uitdagingen als kansen.
Het nieuwste Food Trend Report van Takeaway.com, gepubliceerd eind 2024, brengt deze evoluties in kaart. Het rapport combineert gegevens over eetgewoonten en het bezorglandschap met een enquête van iVox en inzichten van trendexpert Bert Van Thilborgh. Hieruit identificeerden we 12 opvallende veranderingen in de Belgische voedingsgewoonten.
1. Vaker gezondere keuzes
De Belgische consument wordt steeds bewuster van zijn voedingskeuzes. Volgens Siska de Lombaerde, Country Director van Takeaway.com Belux, is er sprake van een fundamentele verandering: “We zien een duidelijke verschuiving naar meer bewuste keuzes, gedreven door gezondheid, duurzaamheid en transparantie. Bijna 40% van onze bestellingen is vegetarisch en 16% veganistisch. Dit laat zien dat deze trend niet slechts een hype is, maar een blijvende verschuiving in hoe Belgen denken over eten.”
Trendwatcher Bert Van Thilborgh voegt hieraan toe: “Consumenten kijken nu kritischer naar labels en de herkomst van hun voeding. Technologie zoals blockchain en tools als Footprint4All bieden nieuwe mogelijkheden om transparantie en traceerbaarheid te verbeteren, waardoor consumenten beter geïnformeerd kunnen kiezen. Daarnaast groeit de interesse in voedingswaarden en de ecologische voetafdruk, wat aansluit bij de trend van ‘sustainability by numbers’.” Bovendien geeft 61% van de consumenten aan dat een groter bewustzijn van de voordelen van gezonde voeding hen zou aanzetten tot betere voedingskeuzes.
2. De prijs blijft een struikelblok
Het nationale onderzoek toont dat zes op de tien Belgen beter willen eten, maar dat de kostprijs van producten een belangrijk obstakel blijft. “Consumenten willen ecologisch verantwoord leven, maar als het budget beperkt is, kiezen ze toch vaak voor goedkopere opties,” zegt Van Thilborgh. Met dit spanningsveld heeft ook Takeaway.com te maken volgens Siska, waar fastfood nog altijd de populairste keuze is.
“Ik vrees dat de prijs van voeding blijft stijgen door de nog steeds heersende onzekerheid en het gevaar op een Europees conflict of een conflict elders in de wereld, die de aanvoerlijnen voor voeding in gevaar brengt en zelfs tijdelijk kan stilleggen”, stelt Van Thilborgh. Hij verwacht echter dat innovatie hierin een verschil kan maken: “We zien steeds meer gezondere opties, zoals maaltijden met minder vet, zout en suiker, en biotechnologische ontwikkelingen die nieuwe producten introduceren.”
3. Van Bourgondiër naar bewuste eter
“Belgen hebben een Bourgondische levensstijl. Dit uit zich onder meer in het feit dat we op Europees niveau bovengemiddeld lekkere wijnen en bieren consumeren, veel eten en voldoende tijd nemen om te eten, dat uitmuntend te organiseren en we gerust als een ritueel mogen beschouwen”, aldus Van Thilborgh. “Maar,” zo haalt de trendwatcher aan, “we moeten dat beeld beginnen bijstellen.” De tijd die we besteden aan koken is de afgelopen decennia sterk afgenomen. “Gemiddeld genomen hebben de meeste mensen heel wat technische hulpmiddelen om sneller en beter te kunnen koken. Dit verklaart voor een deel dat we minder tijd in de keuken besteden. Ook hebben we minder tijd door stress.”
De globalisering van de keuken heeft ook een impact gehad op de typisch Vlaamse kost. “Door reizen, migratie en digitale media hebben Belgen een bredere smaak ontwikkeld”, legt Van Thilborgh uit. “Toch zien we een heropleving van lokale producten, wat leidt tot een balans tussen globalisering en lokalisering. Belgische consumenten waarderen nog steeds het sociale aspect van samen eten, wat hen onderscheidt van individualistischere eetculturen zoals in de VS.”
4. Duurzaamheid is een prioriteit
Duurzaamheid is een trend die zich in alle domeinen manifesteert, ook in voeding. “Bij Takeaway.com zien we de vraag naar vegetarische (39% van de bestellingen) en veganistische (16%) maaltijden sterk toenemen”, vertelt De Lombaerde. “Daarnaast worden er vaker duurzame verpakkingen en bezorgmethoden, zoals e-bikes en composteerbare materialen gekozen.” Ook het onderzoek wees dit uit: meer dan 50% gaf aan in de toekomst vaker voor plantaardige alternatieven te kiezen.
Volgens Van Thilborgh is duurzaamheid geen niche meer. “We zien dat consumenten duurzaamheid verwachten, maar ook daarbij blijft prijs een grote hindernis. Veel mensen willen ecologisch verantwoord leven, maar als consument kiezen ze vaak nog voor goedkopere opties, tenzij duurzame alternatieven betaalbaarder worden.”
5. Steeds meer technologische innovaties
Innovaties zoals AI en blockchain hebben een grote impact op de voedingssector. De Lombaerde van Takeaway.com legt uit: “We testen momenteel een AI-assistent die is ontworpen om klanten te helpen nieuwe restaurants te ontdekken, aanbevelingen op maat te ontvangen en naadloos bestellingen te plaatsen via tekst- of spraakopdrachten. Terwijl we deze technologie blijven verfijnen, zal deze realtime updates bieden, vragen beantwoorden en anticiperen op de behoeften van onze klanten, waardoor uiteindelijk een soepelere, intuïtieve ervaring ontstaat voor iedereen die ons platform gebruikt. Het is als een ChatGPT, maar dan voor je lunch of diner.”
Van Thilborgh benadrukt de kracht van personalisatie. “Technologische innovaties zoals gepersonaliseerde voeding op basis van DNA en AI kunnen nieuwe mogelijkheden bieden. Hoewel consumenten hier nog niet massaal klaar voor zijn, zien we interessante experimenten zoals 3D-geprinte supplementen en AI-gestuurde drankrobots die persoonlijke voorkeuren kunnen matchen. Dit soort ontwikkelingen markeren een opwindende toekomst. Bovendien biedt AI de mogelijkheid om voedselverspilling tegen te gaan door recepten aan te passen aan ingrediënten die bijna verlopen.”
6. Druk op middensegmentrestaurants
Inflatie speelt een belangrijke rol in de voedingskeuzes van consumenten. In België wordt de impact enigszins getemperd door de automatische indexering, waardoor de koopkracht minder snel afneemt dan in andere landen. Toch wijst onderzoek van NIQ uit dat wereldwijd bijna een kwart van de consumenten moeite heeft om de eindjes aan elkaar te knopen, en dat 64% in 2025 overweegt een extra baan te nemen om rond te komen.
Van Thilborgh wijst op de uitdagingen die deze economische situatie met zich meebrengt:
“Middensegmentrestaurants hebben het zwaar, terwijl budget- en premiumopties beter standhouden. Dit sluit aan bij het idee van hybride consumptie, waarbij consumenten balanceren tussen luxe en betaalbare keuzes. Voor afhaal- en bezorgrestaurants is de situatie gunstiger, omdat hun kostenstructuur vaak lager is en consumenten hierop blijven terugvallen als voordeliger alternatief.”
7. Voedzame snackopties winnen terrein
De traditionele maaltijdstructuur verandert, vooral bij jongere generaties. “We zien een opkomst van ‘all-day snacking’, waarbij mensen kleinere porties verspreid over de dag eten,” legt Van Thilborgh uit. Deze trend wordt versterkt door drukke levensstijlen en de behoefte aan gemak. Jongeren zoeken naar snelle, gezonde snacks die eenvoudig beschikbaar zijn, wat resulteert in een groeiend aanbod van voedzame grab-and-go opties.
8. Meer vraag naar alcoholvrije en functionele dranken
Bijna de helft van de Belgen (49%), met name jongeren (61%) en Nederlandstaligen (53%), geeft aan meer niet-alcoholische dranken te willen consumeren in de nabije toekomst. De consumptie van alcoholvrije opties zoals mocktails en kombucha groeit daardoor snel, vooral onder jongeren. “Dit sluit aan bij de bredere trend van mindful consumeren”, zegt Van Thilborgh. Functionele dranken die welzijn bevorderen, zoals kombucha of collageenwater, worden steeds populairder. Takeaway.com merkt dat steeds meer consumenten bewust kiezen voor alcoholvrije alternatieven tijdens sociale gelegenheden, wat bijdraagt aan een meer inclusieve drinkcultuur.
9. De verschuiving naar virtuele supermarkten
Drie op de tien Belgen zegt in de komende tien jaar alleen nog maar online hun boodschappen te doen, wat een verdere verschuiving laat zien naar digitale voedselconsumptie, zo blijkt uit het rapport. Vooral jongere generaties omarmen online boodschappen doen. “Tijdsbesparing en gemak staan centraal,” zegt De Lombaerde.
“We zien een duidelijke verschuiving van fysieke naar digitale winkelervaringen, met een groeiend aandeel van consumenten dat uitsluitend online shopt.” Hybride modellen, zoals online bestellen en ophalen in de winkel, winnen aan populariteit. Dit past bij de drukke schema’s van veel consumenten.
10. Vermindering van voedselverspilling
De economische druk heeft ook een onverwacht positief effect: voedselverspilling neemt af. Consumenten letten meer op portiegroottes en restjes worden vaker hergebruikt. Platforms zoals Takeaway.com spelen hierop in door kleinere porties en restjesdeals aan te bieden, waarmee verspilling actief wordt tegengegaan. Ook ethische overwegingen spelen een rol. Van Thilborgh stelt: “Kunnen we het ons nog veroorloven om eten weg te gooien? Waarom niet creatief omgaan met restjes en ze verwerken tot een nieuw, smakelijk gerecht?” Ook restaurants spelen steeds meer in op deze vraag. Takeaway.com experimenteert daarom momenteel met programma’s zoals ‘do-good-deals’, waarbij voedseloverschotten tegen een lagere prijs worden aangeboden. Maar denk ook aan de immer populaire sociale sociale-impact onderneming Too Good To Go.
11. We kiezen ‘mood food’
Voeding speelt een steeds grotere rol in mentaal welzijn. “We zien dat consumenten bewuster kiezen wat ze eten op basis van hoe ze zich voelen”, zegt Van Thilborgh. “De trend van ‘mood food’ sluit hier naadloos op aan, waarbij voeding wordt afgestemd op je gemoedstoestand.” De Lombaerde voegt toe: “Bij Takeaway.com merken we dat consumenten zoeken naar een balans tussen genieten en gezond eten. Dit vertaalt zich in een groeiende populariteit van zowel voedzame opties als comfort food.”
12. Meer lokaal
De aandacht voor lokale producten groeit sterk, aangewakkerd door een beweging zoals die van de locavoren uit Californië, die pleiten voor consumptie binnen een straal van 100 kilometer. “Dit extreme voorbeeld is een tegenreactie op globalisering”, legt Van Thilborgh uit. “Consumenten kiezen vaker voor lokale producten, niet alleen vanwege de kortere voedselketen, maar ook vanwege het vertrouwen dat ze hebben in lokale boeren en producenten.” Op lokale markten zien we dit terug in de populariteit van vers geoogste producten, verkocht door boeren, fruittelers en imkers. “Seizoensgebondenheid is hier ook een belangrijke factor”, voegt Van Thilborgh toe. “Geen aardbeien in de winter, maar eten volgens de natuurlijke cycli.” Tegelijkertijd ontstaat er een balans tussen globalisering en lokalisering, een trend die ook wel ‘glokalisering’ wordt genoemd. “We combineren lokale producten met exotische ingrediënten om onze culinaire horizon te verbreden.”
