Ze voorzag Beyoncé, Katy Perry en Jennifer Lopez van haar tassen en schoenen en ze heeft de rijkste prinsessen gekleed. Leona Erziak werkt nu in de haute couture in Parijs. Een droom voor het kleine meisje dat haar moeder zag naaien voor de kost en een buitengewone carrière voor de Belgisch-Marokkaanse vrouw die vlakbij de Kruidtuin in Brussel is geboren.
Er zit iets van Coco in haar leven, misschien ook iets van Chanel in haar ontwerp. De tijd zal het leren. Want het verhaal is nog niet voorbij. Er moet nog veel geschreven worden. De eerste hoofdstukken zijn in elk geval al de moeite waard.
Er was eens een klein weesmeisje, geboren in Brussel… “Maar stil, niet verder vertellen”, fluistert ze. Leona Erziak, met haar gitzwarte haar, donkere ogen en wangen zo warm als de Middellandse Zee, is dochter van twee Marokkaanse immigranten. Papa is pottenbakker in Marrakech, mama komt uit de aristocratie van Tanger. Het Sjerifische Noorden en Zuiden. Een sprookje in Disneystijl. De kunstenaar en zijn schoonheid besluiten de zon te verlaten voor de regen. Voor een ander leven. Een andere stad. Brussel. Waar Leona is geboren. “We woonden op de Boulevard des Italiens”, herinnert ze zich. “We noemden die straat zo omdat er veel Italianen woonden”. Achter de kinderlijke bijnaam gaat de Sint-Franciscusstraat schuil, een smalle doorgangsweg die van de Koningsstraat richting het spoorwegknooppunt loopt. Leona gaat naar Schooltje 23, aan de andere kant van het Noordstation, in de Nicolaystraat.
“Mijn vader werkte voor Simon du Chastel de la Howarderie (die later de Espace européen pour la sculpture oprichtte, nvdr). Hij woonde in een kasteel in Watermaal-Bosvoorde, was advocaat en bovenal geboeid door beeldhouwen en keramiek. Mijn vader hielp hem op artistiek gebied. We gingen soms bij hem thuis spelen.” Het is een prachtige tijd die abrupt eindigt wanneer kanker de Marokkaanse pottenbakker, een prille veertiger, te pakken krijgt. Leona is nog geen zeven jaar oud.
“Ik realiseerde me al heel snel dat ik moest slagen. Wat de maatschappij briljant geslaagd noemt”
De weduwe met de tovervingers
“Mijn moeder was een intelligente, briljante, liefdevolle en veerkrachtige vrouw. Ze klaagde nooit. Ze was mijn rolmodel en mijn muze.” De weduwe en haar acht kinderen worden geconfronteerd met de afwezigheid en ontberingen van alleenstaand ouderschap. “Ik besefte al heel snel dat ik moest slagen. Wat de maatschappij briljant geslaagd noemt. Want ik zei tegen mezelf: ‘ik moet voor mijn moeder zorgen’. We hebben altijd te eten gehad, we hebben altijd veel liefde gehad. Ik heb nooit armoede gevoeld. Je leert gewoon koken als je jonger bent. Als je uit een grote familie komt, moet je elkaar helpen. Je leeft in een soort microsamenleving en ontwikkelt onvermijdelijk bepaalde gewoontes. Eenvoudige dingen. Je ziet yoghurt in de koelkast en je eet hem niet op omdat je denkt ‘Ah, kersenyoghurt. Mijn broer Saïd is er dol op. Ik laat het potje voor hem staan’”.
Leona’s moeder naait. Haar klanten defileren door de flat. Met de magie van de naald en haar vingers veranderen stoffen in blouses, jurken, rokken, kaftans onder de bewonderende blik van Leona. “Mijn moeder leerde naaien van de Spaanse nonnen in Marokko. Ze weefde met haar handen en zelfs met haar voeten! Ze maakte Europese en Oosterse kleding.” Het kleine meisje droomt van stras en pailletten terwijl ze toekijkt hoe haar moeder kleren maakt.
“Meisjes, niet doen. Doe niet alsof je artiest bent, zorg eerst voor een dak boven je hoofd”
“Wees financieel onafhankelijk”
Het kleine meisje is een tiener geworden. “Rebels en rechtvaardig”. Levenskeuzes dienen zich aan. “Ik wist niet wat ik wilde. Ik had een passie voor mode en kleermakerij maar dat mocht niet van mijn moeder. Ze zei altijd tegen ons: meisjes: niet doen. ‘Doe niet alsof je kunstenaar bent, zorg eerst voor een dak boven je hoofd. Wees financieel onafhankelijk, koop een huis, zorg voor je kinderen, en dan mag je artiest worden’. Ik heb in mijn leven zelden naar haar geluisterd, maar op dat gebied wel. En ik heb er geen spijt van. Het is wat het is.”
Leona Erziak studeert journalistiek en communicatie aan de Université Libre de Bruxelles. “Er was veel te veel volk. Ik was een nummer. Ik liep er verloren.” Ze slaagt niet en gaat naar de hogeschool. Na haar studie communicatie en internationale betrekkingen vertrekt ze naar Londen ‘omdat ik mijn Engels wilde verbeteren’. Het ene baantje volgt op het andere: verkoopster, serveerster … “Ik voelde me benauwd in Brussel. Ik zag mezelf niet in een villa gaan wonen in Sint-Genesius-Rode. Het idee was om de wereld in te gaan en dan moest je fatsoenlijk Engels kunnen spreken. Ik vertrok met net genoeg geld om twee weken van te leven”
Met de taal van Shakespeare in haar hoofd keert ze terug naar Brussel. “Ik werkte voor een evenementenbedrijf. Mijn bazin was tien of vijftien jaar ouder dan ik. Het loon was oké, maar ik dacht: ‘Die vrouw is niet intelligenter dan ik. Eigenlijk wil ik haar bedrijf’. Dat had ik snel door.”
Ze neemt ontslag en vertrekt als vrijwilliger naar een NGO in Kenia. “Al na een maand was ik gedesillusioneerd. Het was een organisatie die moeders opving die hun kinderen in de steek hadden gelaten. De meesten hadden aids en waren prostituees. Ik was totaal niet opgeleid om daarmee om te gaan.”
American Dream
Leona beëindigt haar Keniaanse episode, doorkruist het Afrikaanse continent en keert terug naar België. Een paar maanden later besluit ze naar New York te vliegen. “Mijn broer had een eigen sportkledingzaak en ik werd zijn vertegenwoordiger in de Verenigde Staten. In New York realiseerde ik me dat ik mijn plannen in de praktijk moest brengen en geld moest gaan verdienen. Ik vroeg een vriendin die in de immobiliën werkte om me het vak te leren.” Ze loopt veel gratis stages, luistert en observeert. “Ik was nog maar een kind van in de twintig maar ik leerde snel. Ik ging werken in vastgoedbeleggingen en ik werd aangenomen. Een jaar later startte ik mijn eigen bedrijf met mijn zus Hanna. Ik had een portefeuille investeerders voor wie we vastgoedinvesteringen deden. Ik sloot deals, deals en nog eens deals.”
In 2008, terwijl Leona zwanger is, slaat de subprimecrisis toe. “De wereld stortte in; ik kreeg maagzweren omdat ik astronomische sommen geld moest beheren; mijn gezondheid kreeg een klap. De meeste van mijn collega’s hadden lak aan de crisis. Ik niet.”
De crisis breekt uit, maar ze volgt het advies van haar moeder. Leona kan op eigen benen staan en haar passie komt weer boven: “Ik stelde mijn zus voor om samen in de mode te gaan. We hadden geen geldproblemen meer. We konden het ons veroorloven om niet meer te werken. Het was nu of nooit.”
“We droomden van haute couture maar we gunden het ons niet”
Tassen en schoenen
Het merk Lena Erziak – een samentrekking van Leona en Hanna – wordt geboren in 2009. “We droomden van haute couture maar we gunden het ons niet. Veel mensen hebben het impostersyndroom. Ook wij konden er niet aan ontsnappen. We durfden niet.” Maar de twee zussen zijn gek op accessoires. Ze gaan dus voor tassen en schoenen. “We hebben alles zelf gefinancierd en het was meteen een succes. Ontwerpers en beroemdheden pikten al snel onze tassen op. We waren een It-merk”. Beyoncé, Katy Perry en Jennifer Lopez, om er maar een paar te noemen, dragen een Lena Erziak aan hun arm. Maar alles valt stil in 2013. “Op het moment dat we in de lift zaten, maakten we allebei een persoonlijke tragedie mee”. Het duo besluit om ermee te kappen. “Iedereen vond het commerciële zelfmoord maar we konden niet anders”. De pauze duurt bijna drie jaar. Tijd om opnieuw op te bouwen. “Je komt beetje bij beetje weer tevoorschijn. We namen de kans om te leren en opleidingen te volgen. Ik schreef me in voor interieurontwerp aan de universiteit van New York. Hanna keerde terug naar Europa.”
Lena Erziak herrijst in 2016. Tassen maakten plaats voor schoenen. “We werkten samen met Duitse ingenieurs in voetergonomie, om te begrijpen hoe een schoen werkt.” Ondanks de lange afwezigheid hebben het merk en de handgemaakte Italiaanse pumps opnieuw succes. Na de tassen dragen de sterren nu ook de schoenen, die tussen 700 en 1.800 euro per paar kosten.
De Parijse Chambre
Leona Erziak schittert met haar accessoires, maar haar meisjesdroom is niet vervaagd. Wanneer het covidvirus in 2020 wereldwijd toeslaat, grijpt ze de kans om te veranderen, om verder te evolueren, om hoger te mikken. “Covid heeft ons veel gekost. We hebben het moeilijk gehad. Tegelijkertijd was het geweldig. We konden een stap terugzetten om verder te springen: een communicatiebureau benaderde me om mijn merk te vertegenwoordigen en tijdens onze gesprekken legde ik ze uit dat ik een project had om een capsule couturecollectie te maken en die in Hollywood te presenteren. Ze stelden voor dat ik een echte haute couturecollectie zou creëren en die in Parijs zou voorstellen.” Leona maakt een paar jurken voor het filmfestival van Cannes. De bal gaat aan het rollen. Er komt een eerste collectie. Het resultaat: de Parijse Chambre Syndicale de la Couture, die alle grote namen in de haute couture samenbrengt, van Chanel tot Dior tot Givenchy, nodigt haar uit om een show in Parijs te organiseren.
Tegelijkertijd verandert nog iets anders. “Tijdens covid zei mijn twaalfjarige zoon me: je werkt in een van de meest vervuilende industrieën ter wereld. Wat vind je daarvan? Het was een slag in mijn gezicht. Ik wil iets veranderen, iets doen voor de planeet.” Leona Erziak besluit om te stoppen met massaproductie. “Ik werk nu alleen nog op bestelling en ik gebruik uitsluitend gerecyclede producten. Ik gebruik leer dat al geproduceerd is en dat afgedankt gaat worden. Ik gebruik wat al op de markt is omdat onze industrie veel afval genereert. Vroeger kon ik alles doen wat ik wilde. Maar als je echt creatief wil zijn, moet je werken met materialen die al bestaan. Je moet iets moois kunnen maken van iets dat er al is.”
“Covid heeft ons veel gekost. We hebben het moeilijk gehad. Tegelijkertijd was het geweldig. We konden een stap terugzetten om verder te springen”
Vandaag bereidt Leona Erziak haar vierde show in de Lichtstad voor. Ze denkt erover om een herenhuis te kopen om haar modehuis in onder te brengen.
“Op dit moment zijn mijn teams verdeeld over New York en Parijs.” En de klanten blijven komen. Ze komen van over de hele wereld om een Erziak te kopen. “Prinsessen, zakenvrouwen, sterren…” Startprijs voor een stuk op maat: 9.000 euro. “Maar dat kan heel snel oplopen, afhankelijk van de gebruikte materialen.” De verkoop volgt: in 2023 bereikte Lena Erziak een omzet van 15 miljoen euro.
Het meisje dat toekeek hoe haar moeder naaide, heeft haar droom verwezenlijkt. “Ik ben heel gelukkig. Ik ben heel blij dat ik in België geboren ben. Ik voel me Belgisch-Marokkaans. Dat is mijn identiteit. Ik ben van hier en daar. In mijn leven gaat couscous met tajine heel goed samen met kalfskotelet met friet. Mijn familie is moslim, maar ik vier zowel het Offerfeest als Kerstmis en de joodse feesten omdat de vader van mijn zoon joods. Ik heb heel wat identiteiten …”
