Sandrine Dixson-Declève was vijf jaar oud toen haar ouders naar Californië emigreerden. Als medevoorzitter van de Club van Rome spreekt ze met leiders om duurzame ontwikkeling te bevorderen, economische ongelijkheid te bestrijden en de gevolgen van klimaatverandering tegen te gaan. Tussen enthousiasme, trots en teleurstelling vertelt ze over haar parcours als vrouw en activiste.
Haar eerste stap kwam er in 1988, tijdens een stage bij de Europese Commissie. “Ik was gefascineerd door Europa. Het was de tijd van de ECU en het enthousiasme voor een echte gemeenschappelijke markt. In de Verenigde Staten waren de Reagan-jaren aan de gang. Ik dacht dat ik in Europa gelukkiger zou zijn.”
François Roelants du Vivier, lid van het Belgische en Europees Parlement, engageerde haar voor de internationale partijoverschrijdende organisatie GLOBE (Global Legislators Organisation for a Balanced Environment). Hij stond toen aan het hoofd van GLOBE in Brussel, dat internationaal geleid werd door de senatoren Al Gore en John Kerry. Zij wilden internationale organisaties en regeringen beïnvloeden over onderwerpen als klimaatverandering, lucht-, water- en bodemverontreiniging en de walvisjacht. In 1994 beviel Sandrine van haar eerste dochter en behaalde ze cum laude een masterdiploma in milieuwetenschappen. Ze ging werken in een door mannen gedomineerde omgeving, met name bij Tractebel, waar ze als consultant werkte voor de sanering van verontreinigde sites in Tihange. De jaren 90 waren sleuteljaren voor de ontwikkeling van nieuwe wetten: “Het was een zeer opwindende tijd voor mij als jonge milieuconsultant omdat ik vanaf het begin kon bijdragen aan de totstandkoming van fundamentele wetten over chemicaliën, vervuiling, auto-emissies en schone brandstoffen.”
In 1998 aanvaardde Sandrine Dixson-Declève het directeurschap van het International Fuel Quality Center in Houston. Ze richtte het internationale hoofdkantoor op in Brussel. Op 32-jarige leeftijd, nog maar net voor de tweede keer moeder geworden, was het haar missie om de belangrijkste regeringen en oliemaatschappijen te beïnvloeden om de Europese normen voor schone brandstoffen en luchtkwaliteit over te nemen. “Door 10 jaar met de producenten van fossiele brandstoffen samen te werken, heb ik hun mechanismen beter leren kennen, met inbegrip van hun grijze zones.”
“Ik voelde me opnieuw in het centrum van politieke en industriële beslissingen”
Haar carrière kreeg een nieuwe dimensie toen ze werd gevraagd voor de prins van Wales, nu Koning Charles. “Het voelde aan als een wedergeboorte op intellectueel en activistisch gebied. Hij leidde de projecten voor duurzame ontwikkeling met grote ambitie, gratie en nederigheid en vroeg me om samen met hem het Cambridge Institute for Sustainability Leadership (CISL) te lanceren. Het waren buitengewone jaren. Ik was volledig in sync met mijn overtuigingen en voelde me opnieuw in het centrum van politieke en industriële beslissingen.”
In 2016 kreeg ze een aanbod om bij de Verenigde Naties te gaan werken. “Het was een kinderdroom die uitkwam. Ik zag hen als de grote redders van de wereld. Maar ik werd snel gedesillusioneerd, de sfeer was er toxisch.” Een burn-out volgde. Tussen de menopauze en de dood van haar moeder leidde haar desillusie tot een verlies van betekenis en vertrouwen. “Mijn directe omgeving was toen heel belangrijk voor me. Liefde en natuur hebben me weer op het juiste spoor gezet.”
In 2018 bestond de Club van Rome 50 jaar en werd een nieuw comité opgericht om de Club nieuw leven in te blazen. “Ik was lid geworden om kennis om te zetten in actie en ik werd door leden het voorzitterschap ingeduwd. Samen met Mamphela Ramphele (70, Zuid-Afrikaanse en weduwe van Steve Biko) werden we de eerste vrouwelijke voorzitters. Ik organiseerde vijf ‘impact hubs’ die zich richtten op economie, financiën, de wereldwijde noodsituatie, jongeren en de nieuwe beschaving. We wilden nieuwe en jongere leden uit het Zuiden aantrekken.”
Is er een verband tussen haar leiderschap als medevoorzitter en de nieuwe leden die ze aantrekken? “Het is moeilijk om die vraag te beantwoorden, want je bouwt niets in je eentje op. Ik probeer mijn leven met veel nederigheid te leven. Maar ik krijg toch vaak te horen dat dat het geval is.”
Werken voor het klimaat vereist vasthoudendheid en optimisme. Is ze nog altijd optimistisch? “Een jaar geleden zou ik ja hebben gezegd. Het Europese milieupact lag nog niet onder vuur zoals nu, oliemaatschappijen hielden niet vast aan fossiele brandstoffen en onze politici hadden hun machteloosheid tegenover radicaal rechts nog niet bewezen. Ik begrijp de angst voor verandering, maar niet het gebrek aan moed. Het maakt dat ik verontwaardigd, bedroefd en teleurgesteld ben.”
“Mijn grootvaders uit het verzet hebben getoond hoe belangrijk het is om te vechten voor het Europese project ”
Ze praat over de moed van haar grootvaders-verzetsstrijders. Een van hen overleefde de concentratiekampen, de andere was een van de eerste ambtenaren van de Europese Commissie. “Zij hebben getoond hoe belangrijk het is om te vechten voor het Europese project, solidariteit en democratie.” Ze benadrukt dat de eerlijkheid die je als vrouw moet hebben de normen te doen evolueren: “Ik heb een miskraam gekregen door vervuilde gronden te analyseren”, zegt ze. “Toen ik mijn project ging verdedigen bij de milieucommissie van de WTO (Wereldhandelsorganisatie), nam ik mijn dochter mee omdat ik borstvoeding gaf. Je moet dingen demystificeren en praten over wat zinvol is. Hoe meer we de complexiteit van onze menselijke uitdagingen eerlijk, nederig en menselijk op tafel kunnen leggen, hoe meer we in staat zullen zijn om de problemen van de 21ste eeuw op te lossen.”
