Onlangs zijn in de oude stad Pompeii twee bijna levensgrote beelden van een man en een vrouw ontdekt. Deze vondst werpt nieuw licht op de cultuur en de sociale verhoudingen in de Romeinse stad, die in 79 n.Chr. ten onder ging door de uitbarsting van de Vesuvius. De beelden, die een stel in een funeraire reliëf afbeelden, geven ons inzicht in hoe de bewoners van destijds hun doden herdachten—a een soort visuele erfenis.
Locatie van de ontdekking
De beelden zijn bevestigd in de muur van een graf in een necropolis nabij Porta Sarno, een van de oude stadspoorten van Pompeii. De begraafplaats bevat tal van crematiegraven met nissen in de muur voor funeraire urnen. Het reliëf toont een uitgedoste vrouw en een man, mooi uitgehouwen en versierd met funeraire relieken die te maken hebben met begrafenisrituelen. De beelden dateren vermoedelijk uit de Late Republiek van Rome, tussen de tweede en eerste eeuw v.Chr., wat hun zeldzaamheid in Zuid-Italië benadrukt, net als de oude Romeinse structuur ontdekt bij Campo di Mare. Deze grafmonumenten bieden een uniek inzicht in de herinneringen aan dierbaren in die tijd.
Kledij en identiteit
Het beeld van de man toont hem in een eenvoudige toga, terwijl de vrouw opvallender is gekleed met een grote mantel over haar tuniek. Ze draagt verschillende accessoires:
- amfoorvormige oorbellen
- een trouwring
- armbanden
- een halsketting met een lunula hanger (mogelijk gerelateerd aan de maan)
In haar rechterhand houdt ze laurierbladeren vast, gebruikt om religieuze ruimtes te zuiveren, en in haar linkerhand een cilindervormige container, mogelijk met een bijzondere functie. Deze details suggereren dat zij tot de lokale elite behoorde.
Inzicht in de samenleving
Onderzoekers vermoeden dat de beelden misschien een echtpaar voorstellen, al blijft wie precies is afgebeeld een raadsel zonder inscriptie—het zou zelfs haar zoon kunnen zijn. Volgens Gabriel Zuchtriegel, directeur van het archeologische park van Pompeii, zou ze “een zeer belangrijke vrouw binnen de lokale elite” zijn geweest. Er wordt gespeculeerd dat zij een priesteres van Ceres was (de Romeinse godin van landbouw en vruchtbaarheid), wat betekent dat vrouwen destijds, net als mannen, een leidende rol konden hebben in religieuze rituelen en processies.
De ouderdom en kwaliteit van de funeraire reliëfs maken ze bijzonder waardevol. De mogelijke weergave van een priesteres biedt extra interessant inzicht in de religieuze rituelen van het oude Pompeii. Tevens is bijzonder dat bij de voeten van het mannelijk beeld de wortel van een oude boom behouden is gebleven. Later deze maand worden de beelden tentoongesteld in “Een vrouw zijn in Oud Pompeii”, dat begint op 16 april in het archeologisch park. Bezoekers krijgen zo een kijkje in hoe experts te werk gaan bij het schoonmaken en behouden van deze historische vondsten.
De opgravingen bij Porta Sarno maken deel uit van een samenwerkingsproject tussen het archeologische park en de Europese Universiteit van Valencia. Eerdere ontdekkingen omvatten deels gemummificeerde resten, die ons vertellen over mensen zoals voormalige slaven die een hogere sociale positie bereikten. Deze vondsten bieden niet alleen nieuwe inzichten in oude gebruiken, maar nodigen ons ook uit om na te denken over hoe we vandaag de dag herinneringen en eerbetuigingen aan geliefden vormgeven. Wat zegt dat ons over het heden?
