In enkele jaren tijd heeft Léa Bayekula zich gevestigd als een van de meest getalenteerde sprinters van haar generatie in de T54-categorie voor rolstoelatleten. Getroffen door spina bifida, ontdekte ze atletiek op 16-jarige leeftijd na eerst rolstoelbasketbal te hebben beoefend. In 2021 behaalde ze brons op de 100 meter bij de Europese Kampioenschappen. In 2024 won ze haar eerste gouden medaille op de 100 meter tijdens de Paralympische Spelen in Parijs, gevolgd door een tweede gouden medaille en een nieuw wereldrecord op de 400 meter. Deze prestaties bezorgden haar onlangs de trofee voor beste vrouwelijke prestatie tijdens de Belgische Paralympic Sport Awards.
Haar sport was tot voor kort weinig bekend in België, maar haar prestaties brachten veel media-aandacht en een populariteitsboost, waar de atlete erg blij mee is. Buiten de baan is Léa ambassadeur voor verschillende sectoren en zet ze zich in voor een inclusievere samenleving. Haar doel? De meest succesvolle gehandicapte atleet ter wereld worden!
Op welke leeftijd begon je met sporten?
Ik begon op vijftienjarige leeftijd, eerst met basketbal voordat ik op achttienjarige leeftijd overstapte naar atletiek. Stap voor stap groeide ik in mijn sportieve carrière tot ik topsportster werd. Met die status zijn mijn trainingen veel intensiever geworden.
Wat is het typische ritme van een topsportster?
Mijn week bestaat uit baantrainingen en krachttraining. Ik train elke dag behalve woensdagmiddag, zaterdagmiddag en zondag. Tussen de trainingen door plan ik ook sessies met de psycholoog, mentale coaching, fysiotherapie en rust, wat essentieel is voor herstel. Tel daarbij de evenementen en persinterviews die ik bijwoon op.
Ben je in staat om van uw topsportstatus te leven?
Ik kan niet zeggen dat ik alleen van de sport leef, nee.
Hoe knoop je dan de eindjes aan elkaar met al die trainingen en hersteltijd?
Als persoon met beperkte mobiliteit ontvang ik subsidies. Er zijn sponsors die ons proberen te ondersteunen. Daarnaast helpt de federatie bij de aanschaf of financiering van materiaal. Ze kunnen echter niet alles doen, daarom blijven we altijd op zoek naar sponsors. Want financieel is het moeilijk alleen. De sport die ik heb gekozen is erg duur; we blijven investeren in materiaal om te kunnen presteren. De totale kosten voor mijn rolstoeluitrusting kunnen oplopen tot 12.000 euro!
Krijgt een paralympische atleet tegenwoordig voldoende steun van zijn of haar federatie?
Ja, de ondersteuning van de Franstalige gehandicaptensportliga is goed. Ze helpen ons zo goed mogelijk met apparatuur en reisfinanciering voor deelname aan competities. De begeleiding is uitstekend, maar ze kunnen niet alles doen omdat ik niet de enige ben die hun steun nodig heeft. Daarom zoeken we individueel naar sponsors.
Heeft je paralympische titel de benadering van sponsors naar je toe veranderd?
Om eerlijk te zijn, niet echt. Ik werd wel door een sponsor uitgenodigd na de Spelen om deel te nemen aan een grote opname die wereldwijd veel zichtbaarheid kreeg en bekendheid gaf aan rolstoelsport. Maar erzijn geen sponsors die me hebben benaderd. Ik hoop echter op een sponsor voor mijn sportkleding, want zoals ik al zei, we investeren veel en de prioriteit ligt op materiaal.
Verwachtte je deze twee paralympische titels afgelopen zomer? Was je verrast door uw prestaties?
Tijdens de lange voorbereiding leverde ik goede prestaties en brak zelfs records. Ik wist dat er hoop was en bleef vastberaden. Uiteindelijk brak ik het wereldrecord op de 400 meter. Maar het was belangrijk om op de Spelen op mijn best te presteren.
Je kwam dus als overwinnaar naar Parijs…
Precies, alles wees erop dat ik goed zou presteren en ik wist dat ik bekeken werd. Maar tijdens mijn voorbereiding probeerde ik de Spelen te beschouwen als één van de vele competities. Ik sloot me op in mijn bubbel, ging op stage in Portugal met mijn team en andere atleten. De aankomst in Parijs, een heel ander milieu, was voor mij uitdagend. Maar ik wist dat ik daar mijn beste prestaties moest neerzetten.
Wat hebben deze twee paralympische titels voor u veranderd?
Ze hebben voor mij veel deuren geopend die eerder voor me gesloten bleven. Nu accepteert men me omdat ik paralympisch kampioen ben, voor het land heb gerespecteerd en gewonnen heb. Mensen herkennen me, groeten me en hebben respect voor me. Hun houding is veranderd en ze bewonderen mij nu. Vroeger was ik Léa de gehandicapte, nu ben ik Léa de atleet.
En wat heeft de Forbes 30 under 30-prijs voor je betekend?
Voor mij is het al een overwinning en een eer. Ik heb nog nooit een atleet met een handicap een Forbes-prijs zien ontvangen. Het toont aan dat men openstaat voor inclusie en begrip van de sportwereld. Het is ook een grote overwinning voor paralympische sport. Ik ben zo blij, want mijn doel is om het paralympische wereld meer zichtbaarheid te geven en te laten zien dat handicap geen beperking hoeft te zijn. Ja, ik heb een handicap. En dan? Ik sport en vecht voor mijn prestaties. Pijn is er niet in sport, het gaat om het geven van hoop aan ouders die het opgeven voor hun kinderen en laten zien dat ze zich kunnen verbeteren, er is niets om bang voor te zijn.
Tijdens de Forbes 30 under 30-ceremonie kreeg je een lange staande ovatie toen je op het podium kwam om uw prijs te ontvangen. Je toespraak was indrukwekkend en je maakte duidelijk dat Parijs 2024 geen eindpunt was…
De toekomst is Los Angeles over vier jaar. Maar de weg daarheen verloopt stap voor stap, zonder te ver vooruit te kijken, want dat heeft weinig zin. Er kan veel gebeuren tot die tijd. Al die competities die vanaf 2025 beginnen, tellen mee voor 2028. Dus het is altijd belangrijk om het uiterste te geven. Wat betreft de ceremonie, ik was erg emotioneel omdat het de eerste keer was dat iemand met beperkte mobiliteit, een paralympische atleet en zwart op die manier werd geëerd. Ik ben zo trots de eerste Belgische vrouw in een rolstoel te zijn die een medaille heeft gewonnen. Voor mij was het een krachtig moment omdat mensen zich eindelijk voor me openstellen.
