De Belgische muzikale erfenis van Adolphe Sax, de uitvinder van de saxofoon, leeft voort dankzij de passie en vastberadenheid van Karel Goetghebeur. Hij blies het legendarische merk “Adolphe Sax & Cie” nieuw leven in.
Het patina van de muzikale geschiedenis verblindt soms de ruwe realiteit. Terwijl iedereen weet dat Adolphe Sax zijn naam gaf aan het blaasinstrument dat hij ontwierp, weten weinigen wellicht dat de man gedurende zijn leven moest vechten tegen financiële ontberingen, juridische uitdagingen en te kampen had met gezondheidsproblemen. Sax overleed begin 1894 op 79-jarige leeftijd in Parijs. Hij liet een berg schulden na. Pas vele jaren later zou hij erkend worden voor zijn uitvinding en zou in zijn geboorteplaats Dinant een standbeeld verrijzen.
Het is verleidelijk om parallellen te zien met Karel Goetghebeur (45). De in Oostende geboren ondernemer besloot het legendarische merk Adolphe Sax & Cie nieuw leven in te blazen. De man is net als zijn illustere voorbeeld niet vrij van gezondheidsproblemen, en vecht tevens een juridische strijd uit om zijn claim van rechtenhouder op de merknaam te vrijwaren van aasgieren. Maar eerst moeten we een stapje terug doen in de tijd.
Zoals Marcel Proust bij het soppen van een Madeleine-koekje in de thee terug gekatapulteerd wordt naar zijn “verloren tijd”, zo was het de geur van messing en koper die Karel Goetghebeur zijn aha-erlebnis deed ervaren. Als kleinzoon van een scheepsbouwer herinnerde hij zich de geur van de scheepswerf als vanouds. Eenzelfde geur die opdook uit een oude instrumentenkoffer met daarin een antieke saxofoon die hij had gekocht. “Ik noem mezelf geen muzikant, dat zou een belediging zijn voor de echte muzikanten”, zegt Karel Goetghebeur. Maar hij kan wel een saxofoon bespelen. Al op jonge leeftijd toonde hij een diepe liefde voor muziek. Toch zou zijn pad enkele rare kronkels nemen. Zijn ondernemingsgeest kwam al vroeg tot uiting toen hij op 22-jarige leeftijd mee de verantwoordelijkheid mocht dragen van twee begrafenisondernemingen, voor wat nu de groep Dela is. Toch voelde hij dat zijn ware passie elders lag, hij was immers een “slechte begrafenisondernemer” want hij wou iedereen in leven houden. Dat leidde zijn pad naar de farmaceutische sector waar hij zijn medische hoofdstuk afsloot als sales- & marketingmanager. Het was in die farmaceutische sector dat hij zijn passie ontdekte voor het innoveren en vernieuwen van bestaande concepten, en ontwikkelde hij de vaardigheden die hem later zouden helpen in zijn ambitieuze projecten.
De sprong naar de Adolphe Sax
In 2010 nam Karel Goetghebeur een moedige beslissing om zich volledig te richten op zijn passie voor saxofoons. Hij begon bescheiden, in bijberoep, met het verdelen van saxofoons in Europa. Tijdens een nachtelijke ingeving ontdekte hij in 2012 de mogelijkheid om de rechten op de naam «Adolphe Sax & Cie» te verwerven. Vreemd genoeg stond er in het merkenregister geen belanghebbende meer vermeld, en Karel Goetghebeur verkreeg de rechten. Dit was het keerpunt dat zijn toekomst zou veranderen. Hij bezocht verschillende fabrieken – voornamelijk in Taiwan, waar de meeste instrumentenbouwers naartoe waren verhuisd – om de perfecte balans tussen traditioneel vakmanschap en moderne technologie te vinden. Dat leidde tot de ontwikkeling van de eerste prototypes en uiteindelijk tot de officiële lancering van Adolphe Sax & Cie op 27 september 2012 in Brugge.
Het was de geur van messing en koper die Karel Goetghebeur zijn aha-erlebnis deed ervaren.
Karel besefte al snel dat hij niet alles alleen kon doen. Hij begon met het inschakelen van freelancers en stelde uiteindelijk een technische raad samen van vooraanstaande saxofonisten, technici en onderzoekers. Zijn focus lag op onderzoek en ontwikkeling, terwijl hij de serieproductie aan anderen overliet. Dit stelde hem in staat om nieuwe technologieën te testen en te implementeren, waarmee hij de saxofoonindustrie continu tracht te verbeteren.
Een van de meest opmerkelijke projecten onder zijn leiding is “Sax4Pa”. Dit initiatief betreft de productie van 193 saxofoons uit omgesmolten granaathulzen, een symbolische transformatie van oorlog naar vrede. De saxofoons bevatten verwijzingen naar historische plaatsen zoals de Paxpoort in Diksmuide en de Menenpoort in Ieper, en de toetsen waren ingelegd met hout van een Lee Enfield geweer, gebruikt door Britse troepen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Dit project is niet alleen een demonstratie van zijn innovatiekracht, maar ook zijn diepe respect voor geschiedenis en vrede.
Strijd, op leven en dood
“Een saxofoon heeft zowat 500 onderdelen, en vooral het kleppenmechanisme is ingenieus”, zegt Karel Goetghebeur. “Adolphe Sax is voor mij een groot uitvinder, zoals zijn tijdgenoot Nicolas Tesla.” Adolphe Sax, die in 1814 eigenlijk werd geboren als Antoine-Joseph Sax in Dinant, was inderdaad eerder een visionair dan puur de instrumentenbouwer waarvoor hij vandaag gezien wordt. Zijn beroemdste creatie, de saxofoon, werd gepatenteerd in 1846 en bracht een unieke klank die zowel in militaire als klassieke muziek gewaardeerd werd. Sax verhuisde naar Parijs in 1842, waar hij zijn atelier Adolphe Sax & Cie opende. Op het hoogtepunt had Sax liefst 200 mensen in dienst. Maar in 1852 ging z’n bedrijf voor een eerste keer failliet, nadat zijn monopolie als leverancier van saxofoons aan de Franse militairen per decreet werd ingetrokken. Terwijl Adolphe Sax kampte met zware gezondheidsproblemen zag hij ook 2 van zijn 5 kinderen overlijden. Dankzij de steun van keizer Napoleon III kon hij zijn bedrijf weer opstarten, maar werd de productie tijdens de Frans-Duitse oorlog voorgoed opgebroken. Zijn bezittingen moesten zelfs openbaar verkocht worden. Ondanks zijn briljante innovaties en steun van prominente componisten zoals Hector Berlioz, moest Sax vechten tegen voortdurende concurrentie en juridische uitdagingen. Toen hij begin 1894 overleed was hij berooid en liet hij zelfs een berg schulden na, door de aanhoudende processen.
De heroprichting van het merk Adolphe Sax ging niet zonder slag of stoot.
Ook vandaag leidt de naam Adolphe Sax tot processen. De heroprichting van het merk ging immers niet zonder slag of stoot. Sinds enkele jaren moet Karel Goetghebeur zich verdedigen tegen de duurste advocaten en juridische gevechten voeren om de rechten op de naam Adolphe Sax te behouden. Een Franse investeringsmaatschappij wilde de rechten opeisen, niettegenstaande Karel Goetghebeur deze rechtmatig had verkregen. Deze juridische strijd die nu het vijfde jaar ingaat, eiste een zware tol op zijn gezondheid. Het lijkt erop dat de Fransen een heuse uitputtingsslag voeren, teneinde de kleine Belg op de knieën te dwingen. Even aarzelde Karel Goetghebeur, geeft hij toe, na een zoveelste ziekenhuisopname. Ook het vele geld die hij al moest investeren in de strijd deed hem twijfelen. Maar vandaag klinkt hij vastberaden om het erfgoed van Adolphe Sax voort te zetten.
De toekomst van Adolphe Sax & Cie
Er liggen nog voldoende uitdagingen in het verschiet en aan plannen geen gebrek. “We verkopen meer en meer saxofoons als interieurobjecten. Die presenteren we dan op speciaal daartoe ontwikkelde staanders, sokkels of kaders.” Op zich niet gek want de saxofoons klinken niet alleen mooi, ze zien er ook prachtig uit.
Maar de focus blijft uiteraard bij de verdere ontwikkeling van de saxofoon en het opschalen van het Adolphe Sax & Cie verhaal. “Ik mag geen vertragende factor worden. ‘Manusje-van-alles’ zijn is prima in de pionier-fase, maar nu is er nood aan versterking.” Karel Goetghebeur wil niet overhaast te werk gaan. “De visie moet kloppen, met respect voor de geschiedenis, bouwend aan de toekomst. Ik wil België en de Belgen iets geven waar ze trots op kunnen zijn.”
