In het noorden van Japan, op het eiland Hokkaido, ligt de stad Shikaoi. Deze locatie loopt voorop met een innovatief milieuproject. Hier wordt koeienmest – een bijproduct van de uitgebreide zuivelindustrie – omgezet in waterstofgas. Dit projecteert niet alleen het afvalvraagstuk aan, maar draagt ook bij aan duurzame energiebronnen. Het is een slimme manier van recyclen.
De uitdaging van koeienmest en duurzame energie
Op Hokkaido werken meer dan 800.000 melkkoeien, goed voor meer dan de helft van de melk- en zuivelproductie van Japan. Hierdoor ontstaat jaarlijks ruim 20 miljoen ton koeienmest. Het is een aanzienlijke opgave om zoveel afval effectief te beheren.
Tegelijkertijd geldt waterstof als een veelbelovende brandstof omdat het bij verbranding geen koolstof uitstoot. Normaal wordt waterstof uit methaan (een fossiele brandstof) gehaald of via elektrolyse, wat veel energie vergt. Het project in Shikaoi biedt een innovatief alternatief: het omzetten van koeienmest in waterstof.
Vernieuwende aanpak in Shikaoi
Het Shikaoi Waterstofboerderijproject, gestart in 2015 door het Japanse Ministerie van Milieu, richt zich op het omzetten van landbouwafval in waterstofgas. Op Hokkaido wordt circa 30% van het koeienafval en urine benut, wat Japan wereldwijd de allereerste maakt die waterstofgas uit mest produceert.
In de praktijk worden rundermest en urine verzameld in een anaerobe vergister (een afgesloten systeem) waar bacteriën het afval omzetten in biogas en vloeibare meststoffen. Het biogas wordt vervolgens gezuiverd tot methaan en verder verwerkt tot waterstofgas, met een productiecapaciteit van 70 kubieke meter per dag.
Gebruik en opslag
De geproduceerde waterstof wordt gebruikt om voertuigen met waterstofcellen te tanken via een lokaal tankstation dat dagelijks zo’n 28 voertuigen kan bedienen. De focus ligt op landbouwvoertuigen zoals tractoren en vorkheftrucks. Overtollige waterstof wordt opgeslagen in cilinders voor transport naar andere locaties, zoals een lokale sturgeon-kwekerij en de Obihiro Zoo.
Elders in Japan zijn vergelijkbare initiatieven gestart. In Fukuoka bijvoorbeeld, wordt menselijk afvalwater gebruikt om waterstof te produceren. Zo rijden er emissievrije gemeentelijke voertuigen, zoals vuilniswagens. Het rioolwaterzuiveringsstation daar kan binnen 12 uur 300 kg waterstof produceren – genoeg voor 30 vrachtwagens.
Duurzame en economische voordelen
Het project helpt broeikasgassen te verminderen door te voorkomen dat methaan uit mest de lucht in gaat. Al wordt de elektriciteit voor de productie nu nog van het nationale net gehaald, er liggen mogelijkheden voor groene energiebronnen op Hokkaido, zoals wind-, zee- en geothermische energie.
Economisch gezien biedt dit ook voordelen. Boeren kunnen hun kosten verlagen door biogas te gebruiken voor dagelijkse taken zoals voeren en melken, wat resulteert in lagere elektriciteitsrekeningen en een duurzamere landbouw.
Toekomstperspectief
Op Hokkaido zijn inmiddels meer dan 140 biogasinstallaties operationeel, variërend van kleinschalige systemen tot grote faciliteiten beheerd door lokale overheden. Dit project toont aan hoe circulariteit in de landbouw kan worden gerealiseerd. Zoals Maiko Abe van Air Water zegt: “Dit initiatief om waterstof uit mest te winnen, is uniek voor Japan.” Tomohiro Inoue voegt toe: “We bouwen aan een waterstofenergievoorzieningsketen die duurzaam is op de lange termijn.”
Met deze vooruitstrevende aanpak wordt niet alleen het afvalprobleem aangepakt, maar zien we ook hoe traditionele sectoren kunnen bijdragen aan een schonere energietoekomst. Dit project dient als inspiratie voor iedereen die met de circulaire economie aan de slag wil, zowel nationaal als internationaal.
