De alcoholvrije trend is niet meer weg te denken uit de Belgische markt. Steeds meer Belgen kiezen bewust voor non-alcoholische alternatieven, wat blijkt uit de forse groei in de verkoop van alcoholvrije bieren en dranken. Deze verschuiving, gedreven door een groter gezondheidsbewustzijn en de opkomst van “mindful drinking’-“, heeft de horeca en de drankenindustrie gedwongen om hun aanbod flink uit te breiden. En er zijn blijkbaar veel mogelijkheden voor deze markt.
De alcoholvrije trend heeft zich stevig genesteld in de Belgische markt. Uit de recentste cijfers van Statbel blijkt dat het volume van non-alcoholische bieren in Belgische supermarkten fors stijgt. Zo verkocht Delhaize dit jaar al 40% meer alcoholvrij bier dan in 2023, wat neerkomt op meer dan 6 miljoen verkochte eenheden. Colruyt zag in de eerste zeven maanden een toename van 13% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar, terwijl ook Albert Heijn en Carrefour significante groei noteren met respectievelijk 25% en 15%. Aldi meldde zelfs een stijging van 60.000 extra verkochte blikjes ten opzichte van juli vorig jaar. De markt verschuift duidelijk, en steeds meer Belgen kiezen bewust voor een alcoholvrij alternatief.
Die verschuiving is pas recent. Grote spelers zoals AB InBev speelden hier al vroeg op in, met de lancering van hun alcoholvrije bier (Jupiler Force) in 2011. Destijds was de markt echter nog niet klaar voor deze innovaties. Pas de laatste jaren, door verbeterde productietechnieken en veranderend consumentengedrag, kunnen merken de alcoholvrije trend succesvol omarmen. Uit onderzoek van de Belgische horeca federatie blijkt dat ongeveer 30% van de horecabezoekers in Vlaanderen momenteel geen alcohol drinkt (bron: Horeca Vlaanderen). Dit heeft duidelijke gevolgen voor de horeca, aangezien alcoholische dranken doorgaans hogere winstmarges opleveren. De verkoop van één cocktail kan tot wel 300% meer opleveren dan die van een eenvoudige frisdrank, wat zorgt voor grote druk bij restauranthouders. Het is dus belangrijk dat hier slim op ingespeeld wordt.
Mindful drinking
Een belangrijke factor achter deze verschuiving is de toenemende aandacht voor gezondheid en welzijn. Campagnes zoals Tournée Minérale – waarin deelnemers worden aangemoedigd om een maand geen alcohol te drinken – hebben een sterk effect op de publieke opinie. Wat begon als een kleinschalig initiatief groeide uit tot een nationale beweging, met de eerste editie die al ruim 122.000 geregistreerde deelnemers trok. Inmiddels doet jaarlijks ongeveer 24% van de Vlaamse volwassenen mee, zo blijkt uit marktonderzoek van Indiville. Deze campagne benadrukt niet alleen het gezondheidsaspect, maar biedt ook een moment van bewustwording over alcoholconsumptie in het dagelijks leven.
Het succes van deze campagnes weerspiegelt een bredere verschuiving richting ‘mindful drinking’, waarbij consumenten doelbewuster kiezen hoe en wanneer ze drinken. Uit reacties op sociale media blijkt dat veel mensen zich hierop aansluiten, al dan niet officieel geregistreerd bij de campagne. Bovendien wordt de overtuiging dat zulke initiatieven vooral gezondheidsbewuste mensen bereiken tegengesproken door de data; juist onder zwaardere drinkers (meer dan 20 glazen per week) ligt de deelname relatief hoog, wat wijst op een brede impact van de campagne.
Belgisch marktaanbod
De groeiende vraag naar alcoholvrije dranken heeft ook Belgische merken aangespoord om hun aanbod uit te breiden. Waar enkele jaren geleden het assortiment van alcoholvrije dranken beperkt was, zien we nu ontelbaar veel opties, van non-alcoholische bieren tot alcoholvrije spirits, gefermenteerde dranken en cocktails. Zo ken je misschien Rish, opgericht door Nouné Muradyan in Brussel, met zijn gefermenteerde kombucha’s en alcoholvrije Pet Nat. In dezelfde niche biedt Botaniets, ontwikkeld door Alexandre Hauben, een non-alcoholische gin die volgens een drievoudig distillatieproces wordt vervaardigd en geliefd is bij gezondheid-bewuste consumenten.
Een recente toevoeging aan het alcoholvrije aanbod is Nomuss van CU Brands, een lijn cocktailmixen die zowel met als zonder alcohol te gebruiken is. De biologische sappen zijn ontworpen voor gebruik in hotels, bars en evenementen, wat bewijst dat de populariteit van alcoholvrije opties steeds breder wordt.
De opkomst van non-alcoholische alternatieven is echter breder dan alleen spirits. The Mocktail Club van de zussen Marie en Kaat Claessens richt zich op alcoholvrije cocktails die rijk zijn aan smaak en laag in suiker. Marie’s idee om mocktails te creëren ontstond vanuit haar eigen behoefte aan alcoholvrije opties, en die persoonlijke missie resoneert met een breed publiek dat gezonde keuzes waardeert zonder in te leveren op smaak. Deze drankjes zijn ook te vinden in sterrenrestaurants.
Sociale perceptie
Volgens Lucas Lambrechts en Leander Beuckels van het non-alcoholische merk Opius, opgericht in 2019, speelt naast een breder smaakpalet, ook de sociale perceptie rondom alcoholconsumptie een cruciale rol: “Waar het tien jaar geleden nog een ‘grappig verhaal’ was om de volgende ochtend met een kater te kampen, wordt dit nu vaak als ongepast gezien, vooral in het kader van verkeersveiligheid. Onze eigen ervaring bevestigt deze evolutie. Sinds de lancering van onze producten hebben we een aanzienlijke verandering gezien in de acceptatie van alcoholvrije alternatieven, zelfs onder oudere generaties die aanvankelijk sceptisch waren. De jonge, moderne consument verkiest steeds vaker een ‘sober’ leven, ondersteund door initiatieven zoals ‘Dry January’ en ‘Sober October’, maar inderdaad ook campagnes zoals ‘Tournée Minérale’ van de stichting ‘Kom op Tegen Kanker’. Keuze genoeg om een maand dat glas opzij te zetten.” Zelf brachten Lambrechts en Beuckels een non-alcoholische spirit op de markt die zich onderscheidt door zijn ontspannende werking – een primeur die de Belgische bartenders enthousiast ontvangen. Dat deden ze in samenwerking Benedikt Sas, meester-stoker en scheikundeprofessor aan de UGent. Hij gebruikte in zijn eigen distilleerderij eeuwenoude alchemistische recepturen en technieken om het vaak lichte gevoel dat we krijgen van alochol te creëren. “We gaven het de naam “social elixir”. Er zitten namelijk bepaalde fytochemische stoffen in onze dranken die dezelfde neurotransmitters activeren als alcohol, genaamd “GABA-receptoren”. Het resultaat is een sociaal en relaxerend gevoel zonder de negatieve effecten van alcohol.” Ze spelen dit niet uit als een USP, want het effect is van korte duur en de absolute focus ligt op de smaakbeleving.
“Drinken wordt nu vaak als ongepast gezien, vooral in het kader van verkeersveiligheid.”
De toenemende vraag merkten ze op tijdens het uitbaten van hun twee eerdere horeca-ondernemingen. In 2017 lanceerden ze Bibb, een pop-up fusion tapas & cocktailbar in de voormalige bibliotheek van Gent, in 2018 baatten ze zomerbar SPOOR uit in Merelbeke. “Het gebrek aan kwalitatieve non-alcoholische producten die daadwerkelijk een meerwaarde boden, zette ons aan het denken. We realiseerden ons dat het steeds kostelijker werd om vers sap in grote hoeveelheden te laten bereiden, wat ons uiteindelijk inspireerde om zelf iets te creëren.” Maar zoals we inderdaad eerder benoemden, moet je dit op het juiste moment doen. Ze geven ons een vergelijking met surfen: “Je moet de golf op het juiste moment nemen.”
Gebruik in horeca
De opkomst van non-alcoholische foodpairing in de gastronomie is tevens een interessant gegeven. Hierbij wordt gefocust op het creëren van een wijnachtige beleving die de eetlust stimuleert. Dat kan met mocktails, maar ook wordt er steeds vaker gekozen voor combinaties met thee of huisgemaakte sappen. Deze benadering biedt de mogelijkheid om gastronomische gerechten op een verfijnde, vernieuwende manier te complementeren, ook voor gasten die geen alcohol drinken. “Onze elixirs worden bovendien vaak als smaakmakers gebruikt in sauzen, pralines, desserts en schuimpjes in de keuken”, aldus de heren van Opius. “Dit illustreert de veelzijdigheid van non-alcoholische dranken, die meer zijn dan alleen alternatieven voor traditionele alcoholische opties.”
De vijf kombucha-smaken van het Belgische kombuchamerk Selia&Scob staan al bij verschillende Vlaamse sterrenrestaurants op de drankenkaart, zoals Hof ter Hulst in Hulshout en De Pastorie in Kasterlee, tussen prestigieuze wijnen. Kombucha wordt dankzij het aantal antioxidanten en zuren al sinds lange tijd aangeprezen als een gezonde drank. Buloo, het alcoholvrij aperitief met bubbels van de Brugse chef Pieter Lonneville van het voormalige restaurant Atelier Tête Pressée, vonden we terug bij collega-sterrenzaken zoals De Jonkman, The Jane, Pont Neuf, Sel Gris, Le Grand Verre en Le Vieux Château. “Met Buloo waren we elf jaar geleden pionier op dit vlak. In veel sterrenzaken staan we al enkele jaren vast op de kaart”, vertelt hij.
Meer dan een hype
“Het is meer dan een hype”, vertelt Lonneville over het kiezen voor alcoholvrije consumpties. “Het is een taboe die doorbroken is.” De cijfers liegen er niet om: de laatste twee jaar is zijn verkoop met 60% gestegen. “En we verwachten de volgende jaren een blijvende stijging van de vraag. Tot enkele maanden geleden was Buloo alleen te verkrijgen in speciaalzaken. Nu volgt de retail. Dat zal de vraag en de bereikbaarheid alleen maar zal verhogen.”
De verkoop van de non-alcoholische producten van Opius verloopt ook goed: “We profiteren volop van de wereldwijde trend naar alcoholvrije alternatieven”, aldus de oprichters. “Sinds onze lancering is het elk jaar een uitdaging geweest om onze productie op te schalen. Onze Opius-producten blijven ambachtelijk vervaardigd, met slechts 400 flessen per batch, en elke batch neemt tot drie weken in beslag. Dit is dus een ware puzzel.
In ons eerste jaar, 2020, verkochten we slechts 800 flessen, voornamelijk aan sterrenzaken die ons product verrassend genoeg met een enorm enthousiasme omarmden, zoals het Zilte*** en CASTOR**. In het daaropvolgende jaar steeg de verkoop naar 3.000 flessen, en in 2022 verdubbelden we onze omzet opnieuw. Tot dan toe deden we alles zelf ; elke fles werd met de hand gevuld en gelabeld in onze vrije tijd, naast onze fulltime banen—Leander als sales manager bij een tech startup en ikzelf als brand manager bij een multinational.”
In 2023 schakelden ze een versnelling hoger. Overtuigd van de groeiende populariteit van non-alcoholische producten besloten ze halverwege dat jaar om ‘all-in’ te gaan. “We gaven onze banen op en concentreerden al onze tijd en energie op Opius. Het resultaat was een opmerkelijke meer dan verdriedubbeling van onze volumes, met een totale verkoop van 20.000 flessen.”
Begin 2024 hebben ze hun strategie en setup aangepast. “We hebben gekozen voor een distributiemodel, waarbij onze producten nu in België verkrijgbaar zijn via “Jet Import” (bekend van merken als Fever Tree, Copperhead en Gin Mare). Deze stap stelt ons in staat om ons meer te richten op internationale verkoop. Hoewel België een pionier blijft op het gebied van non-alcoholische dranken, zien we ook daar een aanzienlijke groei. Voor dit jaar hopen we onze verkoop af te sluiten op ongeveer 40.000 flessen. Zoals je hoort hebben we hoge verwachtingen van deze markt.”
Een blijvende verandering
Met de veranderende gewoonten van consumenten en het groeiende aanbod van innovatieve alcoholvrije producten, lijkt de trend naar ‘mindful drinking’ allesbehalve tijdelijk. Terwijl gezondheidsbewustzijn toeneemt, kunnen we een verdere verschuiving verwachten naar alternatieven die de sociale ervaring zonder alcohol ondersteunen. De Belg die kiest voor alcoholvrije opties heeft toegang tot een rijk aanbod aan verfijnde smaken en variëteit, wat de sociale acceptatie en populariteit van non-alcoholische dranken alleen maar vergroot. “Naar onze mening is dit slechts het begin”, aldus Lucas en Leander. “België loopt voor op de trend, maar markten zoals de Verenigde Staten met meer dan 300 miljoen inwoners, maken een snelle inhaal beweging. Het zou fantastisch zijn om onze aanwezigheid ook in dit soort markten af te dwingen in de toekomst.” En dat is blijkbaar zeer realistisch: vanaf januari zal Opius ook in Texas en Miami van start gaan. Premium hotelketens, met vestigingen in onder meer Hollywood, New York en Miami, gaven daar al aan geïnteresseerd te zijn in hun producten. “Daarnaast blijven we ook in Europa verder groeien, met weldra tien landen waarin we verkopen. Verder blijven ook de Arabische Emiraten een interessante markt om te verkennen. Het huidige gebrek aan kwalitatieve producten speelt enorm in ons voordeel. Multinationals proberen nog te veel hun bestaande (succesvolle) producten te imiteren.”
“We beschouwen de huidige marktsituatie voor bedrijven in non-alcoholische sector vergelijkbaar met het ontstaan van grote whisky-stokerijen, die ook klein begonnen. Dit is een compleet nieuwe markt met enorm veel potentieel, en we zijn vastberaden om dit te benutten. Cijfermatig verwachten we een aanzienlijke groei in de komende jaren, waarbij we ons (met toevoeging van nieuwe markten) richten op verdere verdubbeling van onze verkoop in 2025. De toekomst lijkt ons bijzonder veelbelovend!”
