De Vrijdaggroep is een denktank voor jonge, gedreven Belgen van diverse pluimage die zich voor de verbetering van onze samenleving willen inzetten via reflectie, debat en actie. De organisatie wordt gesteund door de Koning Boudewijnstichting en het richt zich op het formuleren van vernieuwende ideeën en het verrijken van het publieke en politieke debat in België, over de taalgrenzen heen. Het blijkt tevens een kweekvijver voor jong talent.
De Vrijdaggroep is een dynamische en veelzijdige denktank die zich richt op het samenbrengen van jonge, gedreven Belgen met een gemeenschappelijk doel: het verbeteren van onze samenleving door middel van diepgaande reflectie, levendig debat, om zo weloverwogen actie mogelijk te maken. Deze groep bestaat uit een diverse mix van individuen die, ondanks hun verschillende achtergronden en perspectieven, een gedeelde passie hebben voor het aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen waarmee België geconfronteerd wordt. De Vrijdaggroep geniet de steun van de Koning Boudewijnstichting, maar opereert volkomen onafhankelijk. Het doel is om vernieuwende ideeën te formuleren die het publieke en politieke debat in België verrijken, ongeacht taal- of ideologische grenzen. De leden van De Vrijdaggroep zijn tussen de 25 en 35 jaar oud en komen uit de drie Belgische taalgemeenschappen. Zij zetten zich in om innovatieve oplossingen te vinden voor de complexe vraagstukken waar België voor staat, aan de hand van politieke aanbevelingen. Wat de groep bijzonder maakt, is niet alleen de jeugdige en ambitieuze kijk op diverse maatschappelijke problemen, maar ook de diversiteit onder de leden, die de groep met zorg bewaakt. Elk lid brengt een unieke set van vaardigheden, kennis en inzichten mee, waardoor de denktank een rijke voedingsbodem vormt voor originele en constructieve ideeën.
Volgens Thibault Viaene, die sinds 2023 co-voorzitter is van de groep, ligt het probleem in België vaak bij de manier waarop debatten worden gevoerd. “Er zijn bijvoorbeeld geen 21 mogelijkheden om de arbeidsmarkt minder rigide te maken, of de pensioenen betaalbaar te houden”, zegt hij. “In ons land wordt elk debat daarover vaak meteen in de kiem gesmoord. Er wordt meer tijd en energie gestoken in het etiketteren van de boodschapper dan in het inhoudelijke debat over de boodschap zelf.” Viaene, die als advocaat werkzaam is aan de Antwerpse balie, studeerde aan de Universiteit Gent en King’s College London. Hij is tevens oud-voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond.
Binnen de Vrijdaggroep focust hij zich op politieke vernieuwing en sociaaleconomische thema’s. Hij beschrijft de Vrijdaggroep als een uniek platform dat losstaat van starre ideologische discussies en partijpolitieke echo’s, waar open en eerlijke dialoog voorop staat.
Henriette de Robiano is ingenieur-architecte (Université Libre de Bruxelles) en de andere co-voorzitter van de Vrijdaggroep sinds 2024. Ze specialiseerde zich in bouwfysica (Denemarken) en klimaatverandering (Chili). Ze is actief binnen Climact waar ze organisaties, publiek en privé, ondersteunt en helpt te handelen op klimaatverandering. “Binnen de Vrijdaggroep spreekt elk lid zijn of haar eigen moedertaal”, zegt de Robiano. “Toegegeven, mijn Duits kan beter, maar daar werk ik aan”, voegt ze glimlachend toe. De Robiano gelooft sterk in de kracht van diversiteit en interdisciplinair werken. Volgens haar is de kracht van De Vrijdaggroep dat leden uit verschillende werelden elkaar ontmoeten en samen naar oplossingen zoeken. Het is die diversiteit aan perspectieven die de groep in staat stelt om met innovatieve ideeën te komen.
Katalysator voor positieve verandering
De visie van De Vrijdaggroep is om als katalysator te fungeren voor positieve verandering in de samenleving. Dit doen ze door constructieve ideeën aan te dragen die verder gaan dan de bestaande politieke en maatschappelijke grenzen. De groep biedt een forum waar verschillende perspectieven samenkomen en waar innovatieve oplossingen kunnen ontstaan. Hoewel er in België meerdere denktanks actief zijn, onderscheidt De Vrijdaggroep zich door de brug te slaan naar de jongere generatie van de Belgische intelligentsia. “De Koning Boudewijnstichting faciliteert ons werk, maar we opereren volledig onafhankelijk”, benadrukt Thibault Viaene.
Het platform werd officieel opgericht in 2013, al broedde er al een en ander in de maanden daarvoor. Huidig professor internationale politiek Jonathan Holslag (VUB) en econoom Brieuc Van Damme, sinds 2022 CEO van de Koning Boudewijnstichting worden genoemd als de officieuze stichters. De denktank grossiert in wel meer bekende namen, die vandaag belangrijke maatschappelijke of politieke mandaten bekleden. Thomas Dermine (PS), aftredend staatssecretaris voor Relance en Strategische Investeringen. Benjamin Muylaert, was actief binnen de N-VA, en CD&V-voorzitter Sammy Mahdi. Sam Proesmans, volksgezondheidsspecialist en voormalig corona-adviseur van ex-premier Alexander De Croo (Open Vld). Youssef Kobo, sociaal ondernemer. Ferdi De Ville, politicoloog verbonden aan de UGent, en Audrey Hanard, voorzitter van de raad van bestuur van Bpost. Het is maar een greep uit de indrukwekkende lijst van alumni van de Vrijdaggroep.
Volgens Henriette de Robiano is het netwerk dat binnen De Vrijdaggroep ontstaat een van de grote krachten van de organisatie. “Het is een heel diverse groep, maar we zijn wars van ideologie of politieke kleur. Intussen is het netwerk gegroeid, en als groep blijven we contact houden. Het is een netwerk in de breedste zin van het woord. Dat is ook onderdeel van wat we doen”, legt ze uit.
Een brede thematische focus
De thema’s die de denktank behandelt, zijn breed en divers. Sinds het eerste rapport met de titel Een verdeeld land in een verdeelde wereld heeft De Vrijdaggroep tal van rapporten en opiniestukken gepubliceerd over uiteenlopende onderwerpen zoals welvaart, (hoger) onderwijs, cultuurbeleid, politiek, economie, sociale rechtvaardigheid en milieu. Het meest recente rapport, getiteld Kampioen onderwijsgelijkheid binnen 10 jaar (9 voorstellen voor meer onderwijsgelijkheid), is slechts een voorbeeld van de thematische verscheidenheid die de denktank nastreeft. In totaal zijn er sinds de oprichting al een 20-tal rapporten gepubliceerd.
Henriette de Robiano legt uit dat de groep werkt met een multidisciplinaire aanpak, waarbij leden met verschillende achtergronden samenwerken met wetenschappers en andere experts. “Door samen te werken met mensen uit verschillende vakgebieden krijg je een rijker debat. Mensen die elkaar anders niet zouden tegenkomen, gaan nu met elkaar in dialoog. Eerst luisteren, dan debatteren, en uiteindelijk komen we naar buiten met een rapport. Onze slagzin is niet voor niets Inspiring policy through diversity”, aldus de Robiano.
Hoewel De Vrijdaggroep geen directe politieke agenda heeft, is de ambitie om via constructieve kritiek en creatieve denkoefeningen het maatschappelijk debat te verrijken. De ideeën en rapporten van de groep worden regelmatig opgepikt door politici, beleidsmakers en de media, wat hen een indirecte invloed geeft op het beleid. Zo werd hun generatienota bijvoorbeeld besproken binnen de Pensioencommissie Vandenbroucke, en werd het charter voor meer deontologie op ministeriële kabinetten gebruikt als input voor debatten in de commissie deontologie van het Federaal parlement. Thibault Viaene benadrukt dat De Vrijdaggroep wel met politiek bezig is, maar dat de denktank zelf geen politieke kleur heeft. “Als vereniging zijn we politiek neutraal, maar als individuen hebben we natuurlijk onze eigen ideologie.”
“In de politiek hobbelt men van verkiezing naar verkiezing, zonder aandacht voor de lange termijn”
Toetreding tot De Vrijdaggroep
Lid worden van De Vrijdaggroep is mogelijk door jezelf aan te melden of door een lid voorgedragen te worden. De denktank waakt zorgvuldig over voldoende diversiteit op alle vlakken, en een basisvoorwaarde is dat leden minstens tweetalig zijn. De toelating van nieuwe leden gebeurt door middel van een plenaire zitting waarin de kandidatuur wordt besproken en bediscussieerd. Momenteel telt de denktank 25 leden, die allen bijdragen aan het generatieverhaal dat De Vrijdaggroep vertelt. Volgens Thibault Viaene is dit een belangrijke factor in het succes van de groep. “In de politiek hobbelt men van verkiezing naar verkiezing, zonder aandacht voor de lange termijn. Wij willen juist verder kijken en nadenken over wat nodig is om onze samenleving in de toekomst te verbeteren.”
Co-voorzitter Thibault Viaene benadrukt dat de diversiteit van ideeën en achtergronden binnen de groep zorgt voor een volwassen en constructieve discussiecultuur, die in de bredere samenleving misschien wel wat vaker aanwezig zou mogen zijn. De interactie tussen leden met verschillende politieke meningen en visies is juist wat de groep zo krachtig maakt. “We leren voortdurend van elkaar en zorgen ervoor dat De Vrijdaggroep blijft evolueren met de tijd. We moeten relevant blijven in het debat en meegaan met de veranderingen in de maatschappij”, zegt Viaene.
Henriette de Robiano sluit zich daarbij aan en onderstreept dat de dialoog binnen de groep een verrijking is voor alle betrokkenen. “De kracht van diversiteit en dialoog is essentieel. Het stelt ons in staat om volwassen en diepgaande debatten te voeren, iets waar onze samenleving misschien wel meer nood aan heeft”, aldus de Robiano. De Vrijdaggroep biedt dan ook een platform waar meningen en ideeën vrij kunnen botsen, maar altijd met het doel om tot constructieve en waardevolle oplossingen te komen.
De toekomst van De Vrijdaggroep
Terwijl De Vrijdaggroep verder evolueert, blijft het een belangrijk doel om een relevante en invloedrijke speler te blijven in het Belgische maatschappelijke debat. De groep blijft zich inzetten voor de ontwikkeling van vernieuwende ideeën en zoekt naar een manier om aansluiting te vinden bij de nieuwe generatie, die vooral via sociale media communiceert. “We moeten zorgen dat we voldoende relevant blijven en een evenwicht bewaken tussen de sterke historische fundamenten en de toekomst”, zegt de Robiano.
