Jean-François Cirelli, voorzitter Frankrijk-Belux van het Amerikaanse BlackRock, ‘s werelds grootste vermogensbeheerder, bespreekt de grote strategische uitdagingen van de komende jaren. Volgens hem zal kunstmatige intelligentie de economie net zo ingrijpend veranderen als het Internet en de stoommachine.
Tien biljoen dollar, zijnde tienduizend miljard. Dat is het vermogen dat BlackRock beheert. Het New Yorkse bedrijf is een van de grootste, zo niet de grootste vermogensbeheerder ter wereld. Jean-François Cirelli is al bijna tien jaar voorzitter van de dochteronderneming in Frankrijk en de Belux. Het curriculum vitae van de man uit de Savoye is al even lang als prestigieus: als hoge Franse ambtenaar was hij de naaste adviseur van Jacques Chirac op het Elysée, adjunct-stafchef van premier Raffarin, directeur van Gaz de France, nummer twee bij Engie en voorzitter van Electrabel.
De zestigjarige énarque, afgestudeerd aan de prestigieuze École nationale d’administration, heeft zich geïnstalleerd in een leunstoel van een paleis aan de Parijse Avenue Hoche. Met zijn karakteristieke welwillendheid beantwoordt hij vragen over de tijdgeest en de strategie van zijn huidige werkgever. Een voormalige vrouwelijke minister loopt naar de bar, merkt hem op en maakt een omweg om hem gedag te komen zeggen. «Binnenkort lunchen?» Jean-François knikt glimlachend en neemt de draad van zijn redenering weer op. Altijd eerlijk, maar met de precisie en subtiliteit van een man die zorgt voor het vermogen van zijn klanten.
Wat is de beleggingsstrategie van BlackRock?
De kern is onze verantwoordelijkheid tegenover onze klanten. Elke klant is anders. BlackRock levert drie dingen: toegang tot beleggingen, expertise en service. Maar uiteindelijk is het aan de klant om te zeggen: «Ik wil liever op dit gebied beleggen dan op een ander». Onze verantwoordelijkheid is om onze klanten beleggingsoplossingen te bieden waarmee ze hun doelstellingen kunnen bereiken. De kracht van BlackRock ligt in ons brede beleggingsaanbod en onze leidende positie in de meeste beleggingscategorieën.
Dat betekent dat je ook keuzes moet maken.
We hebben vijf trends geïdentificeerd die de wereld ingrijpend zullen veranderen: demografie, geopolitieke versplintering, kunstmatige intelligentie, de overgang naar een CO2-arme wereld en de finance van de toekomst.
BlackRock investeert sinds 2018 in laboratoria voor kunstmatige intelligentie.
We staan aan de vooravond van een vierde industriële revolutie die net zo krachtig is als de vorige drie. Kunstmatige intelligentie zal de werkwijze van heel wat sectoren radicaal veranderen. Ze zullen een veelheid aan gegevens op grote schaal en snel kunnen verwerken, waardoor hun productiviteit zal stijgen. Er is een wisselwerking met andere megatrends, zoals de overgang naar een CO2-arme economie of de toekomst van de finance-sector, waar de tussenpersoon in bepaalde segmenten, zoals betalingen, versneld zal wegvallen. Technologie als blockchain gaat de financiële beroepen door elkaar schudden. En wij willen voorop blijven lopen in die transformatie.
U noemde blockchain. Wat is het beleid van BlackRock voor cryptocurrencies?
Ons standpunt is de afgelopen vijf jaar geëvolueerd, niet in de laatste plaats omdat de technologie is geëvolueerd. Onze benadering van digitale activa is ingegeven door onze wens om beleggers die geïnteresseerd zijn in deze beleggingscategorie toegang te bieden tot institutionele kwaliteit, zowel op het gebied van technologie als risicobeheer. We hebben trouwens een Bitcoin-ETF gelanceerd in de Verenigde Staten.
Onder de megatrends noemt u ook de overgang …
De overgang naar een koolstofarme economie in verband met klimaatverandering zal ingewikkeld, ongelijk en onzeker zijn, maar onvermijdelijk. Het is zowel een uitdaging als een kans. We moeten onze klanten helpen om de sectoren en regio’s te identificeren die snel zullen profiteren van de overgang, en de sectoren en regio’s waarvoor de weg langer zal zijn. Het is een uitdaging omdat het gaat om investeringen in technologie en een langetermijnvisie. Maar het biedt ook veel kansen.
Een andere grote uitdaging die u noemt is geopolitiek. 2024 is in veel landen een verkiezingsjaar. En de meeste landen lopen het risico op polarisatie en extremisme.
Het is niet onze taak om te speculeren over politiek.
Nee, maar jullie moeten wel de risico’s inschatten.
We zien een wereldwijde trend van versplintering. De race naar efficiëntie, die enkele decennia lang de drijvende kracht was van de globalisering in een desinflatoire economie, heeft vandaag gedeeltelijk plaatsgemaakt voor meer controle en de herlokalisatie van de toeleveringsketens, wat resulteert in een minder open wereld. Die trend leidt tot meer inflatie dan ooit tevoren. Daar komen nog allerlei spanningen bij, waaronder oorlogen. Het is niet onze taak om commentaar te leveren op de politiek, maar om de analyse van die risico’s te integreren in ons beleggingsproces. Het BlackRock Investment Institute is bijzonder goed uitgerust om de risico’s te beoordelen in deze nieuwe, onzekere context.
U was onder andere adjunct-kabinetschef van de Franse premier. Hoe ziet u de evolutie van Frankrijk en Europa?
Ik heb veel respect voor politici. Het is een moeilijke stiel. Een land besturen is nog nooit zo complex geweest als nu. En Europa staat voor een enorm aantal uitdagingen. Governance, de vergrijzing, schulden.
Dat laat niet veel ruimte voor optimisme.
En toch ben ik optimistisch. Wij Europeanen moeten dat zijn. We hebben veel troeven, te beginnen met de vrouwen en mannen van Europa, ons spaarvermogen en de mogelijkheid om te investeren binnen een rechtskader. We moeten onszelf mobiliseren om al die capaciteiten te gebruiken en al die uitdagingen aan te gaan. Het is Europa dat ons vooruit zal helpen.
“Het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat onze kinderen een beter leven hebben dan wij.”
Europa gaat nauwelijks nog vooruit – of in verspreide slagorde.
Ik denk dat we in Europa meer nadruk moeten leggen op onze sterke punten, die nog altijd aanzienlijk zijn. Het is onze verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat onze kinderen een beter leven hebben dan wij. De Russisch-Oekraïense oorlog is natuurlijk een ramp. Maar als we gebruikmaken van de technologische revolutie die voor ons ligt, is er geen reden waarom Europa er niet doorheen zou komen. En ja, dat Europa zijn zal beter moeten functioneren dan vandaag.
Wie is BlackRock?
Het Amerikaanse bedrijf BlackRock werd in 1988 opgericht en trok in 1999 naar de beurs van New York. Het heeft een marktkapitalisatie van ongeveer 125 miljard dollar. BlackRock beheert de financiële beleggingen van enkele miljoenen klanten (particulieren, professionals en instellingen), heeft 70 kantoren (waaronder Brussel) in 35 landen en heeft meer dan 19.000 mensen in dienst. Het sterk gediversifieerde aandeelhouderschap is voornamelijk Amerikaans (fondsen en institutionele beleggers). De beheerder wordt nog altijd geleid door een van de oprichters, Larry Fink. Ongeveer een derde van de portefeuille is belegd in Europa. BlackRock is aanwezig in België en Luxemburg, met name in het kapitaal van Ageas.
“Meer bevoorradingszekerheid”
Jean-François Cirelli stond aan het hoofd van Gaz de France en leidde samen met Gérard Mestrallet, hoofd van Suez, de fusie van beide groepen in 2008. De verbintenis mondde enkele jaren later uit in een naamsverandering: van GDF Suez naar Engie. Meer dan tien jaar lang werkte Jean-François Cirelli op het hoogste niveau van de Europese energiesector. Het waren de jaren waarin het liberaliseringsbeleid van de Europese Unie voor de gas- en elektriciteitsmarkten leidde tot de neergang van de continentale energiereuzen, zonder echte voordelen voor de Europese consumenten. Een sector en een tijdperk die Cirelli scherp in het oog houdt.
Het beleid van de Europese Unie heeft haar eigen energiesector gedeeltelijk vernietigd. De energiesector heeft de afgelopen vijftien jaar een enorme kapitaalvernietiging ondergaan. Vandaag is de politieke richting een stuk duidelijker.
Hebben we ons vergist? Zijn we de weg kwijt?
De Russisch-Oekraïense oorlog in 2022 toonde aan dat de Europese energiemarkten niet voldoende gewapend waren voor crisissen, met megawattuurprijzen die van de ene dag op de andere stegen van € 50 naar € 1.000. Ik weet niet zeker of we het probleem helemaal hebben opgelost. Het is minder acuut omdat de vraag sterk is gedaald, vooral naar industrieel gas.
Wat te doen?
Er moeten twee uitdagingen worden opgelost. Ten eerste, hoe we de energiesector CO2-vrij kunnen maken. Sommige landen staan daar verder mee dan andere. De eerste stap is om steenkool uit de Europese energiemix te bannen. Ten tweede, hoe kunnen we ervoor zorgen dat energie betaalbaar blijft, zowel voor huishoudens als voor onze bedrijven? Want de overgang moet eerlijk zijn, anders zullen de mensen het niet pikken dat ze hun manier van leven moeten veranderen in een tijd van stijgende prijzen. En we moeten een sterke industriële basis in Europa behouden. Dat betekent dat de energievoorziening in Europa concurrentieel moet blijven. Daarvoor hebben we een efficiënt energiesysteem en een grotere bevoorradingszekerheid nodig. Dat onderwerp hebben we lang uit het oog verloren, maar is weer helemaal terug.
Kernenergie maakt een comeback, ook in België. Zij het een schuchtere comeback.
Kernenergie is in de eerste plaats een politieke keuze. Sommige landen zijn voorstander, andere niet. In een koolstofarme wereld kunnen we niet alleen leven van hernieuwbare energiebronnen, en kernenergie heeft zijn plaats voor wie dat wil. Batterijen zullen onze netten stabieler maken als er minder fossiele brandstoffen zijn, maar zover zijn we nog niet.
